Zarząd w pewnych sytuacjach może odpowiadać całym swoim osobistym majątkiem za zobowiązania spółki. Nie ma tu znaczenia fakt, że biznes jest prowadzony w formie spółki z o.o. czy spółki akcyjnej. Będzie tak przede wszystkim wtedy, gdy zarząd nie zareaguje w odpowiednim czasie na niewypłacalność spółki i nie złoży odpowiedniego wniosku (upadłościowego, restrukturyzacyjnego) w określonym terminie do sądu. Kwestia ta nabrała jednak nowego znaczenia w obliczu pandemii COVID-19 i związanych z tym wyzwań dla przedsiębiorców. Jest szczególnie ważna jeśli chodzi o bezpieczeństwo osobiste członków zarządu.
Uwolnienie się od odpowiedzialności członka zarządu
Członek zarządu w takiej sytuacji ma pewne możliwości uwolnienia się od tej odpowiedzialności. Posiadają one jednak sporo ograniczeń. Obrona bowiem jest dopuszczalna tylko wówczas, gdy członek zarządu wykaże, że:
- we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub otwarto postępowanie restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu;
- niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy;
- pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz nieotwarcia restrukturyzacji lub niezatwierdzenia układu, wierzyciel spółki nie poniósł szkody.
Bezpieczeństwo osobiste zarządu w czasie kryzysu ekonomicznego
Temat bezpieczeństwa osobistego zarządu nabrał jednak nowego znaczenia w obliczu pandemii COVID-19 i związanych z tym wyzwań dla przedsiębiorców. Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne to mechanizm, który wychodzi naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców zmuszonych do skorzystania z procedury restrukturyzacji w obliczu pandemii COVID-19. Wprowadzono je w ramach tzw. „Tarczy 4.0”.
Postępowanie to pozwala zapewnić bezpieczeństwo zarządu dając jednocześnie szanse na zawarcie porozumienia z wierzycielami i kontynuowanie prowadzenia firmy.
W kontekście bezpieczeństwa osobistego zarządu regulacje uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego są bardzo korzystne. Wynika to między innymi z zapewnianej spółki przed działaniami podejmowanymi przez wierzycieli oraz ze zwolnienia z odpowiedzialności osobistej członków zarządu. Jeśli w terminie do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości zostanie otwarte uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne (a więc zostanie obwieszczone ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym), a w wyniku postępowania dojdzie do zawarcia układu z wierzycielami, to członkowie zarządu nie będą odpowiadali majątkiem osobistym za zobowiązania spółki. Co więcej, nawet jeśli nie udałoby się zawrzeć układu z wierzycielami, ale zachowując ustawowe terminy, złożono wniosek o ogłoszenie upadłości lub o otwarcie restrukturyzacji to to również będzie dawało bezpieczeństwo osobiste członkowi zarządu.
Zawieszenie postępowania egzekucyjnego przeciwko dłużnikowi
Od dnia dokonania obwieszczenia o otwarciu postępowania do dnia jego zakończenia lub umorzenia, dotychczasowe postępowania egzekucyjne przeciwko dłużnikowi zostają zawieszone. Natomiast nowe nie mogą być wszczęte. Zawieszenie to następuje z mocy prawa, co jest równoznaczne z brakiem konieczności podejmowania przez dłużnika dodatkowych działań w tym celu i obejmuje prowadzenie postępowań egzekucyjnych zarówno wierzytelności niezabezpieczonych, jak i zabezpieczonych rzeczowo (pod pewnymi warunkami).
Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne wprowadza również zakaz wypowiadania kluczowych umów zawartych z dłużnikiem bez zezwolenia nadzorcy układu. Za kluczowe umowy uznaje się przede wszystkim umowy dzierżawy, najmu, leasingu czy kredytu. Celem uproszczonego postępowania jest zapewnienie dłużnikowi możliwości sprawnego oddłużenia. Natomiast zakaz wypowiadania kluczowych umów gwarantuje, że dłużnika nie pozbawi się potrzebnych mu zasobów czy siedziby przedsiębiorstwa.
Dłużnika chroni również zakaz spełniania świadczeń, które wynikają z wierzytelności objętych układem.
Jakie są prawa wierzycieli?
Powyższe nie wyklucza jednocześnie ochrony wierzycieli w związku z uproszczonym postępowaniem restrukturyzacyjnym. Interes wierzycieli zabezpiecza się przede wszystkim przez ograniczenie działań, jakie dłużnik może podejmować samodzielnie. Chcąc dokonać czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu, dłużnik musi uzyskać zgodę nadzorcy restrukturyzacyjnego.
Niezrealizowanie tego obowiązku przez dłużnika i dokonanie takiej czynności bez zgody jest równoznaczne z tym, że czynność będzie z mocy prawa nieważna. Dodatkowo, sąd będzie mógł w takiej sytuacji uchylić skutki otwarcia postępowania. Jednym z nich będzie zawieszenie egzekucji, co doprowadzi do utraty ochrony przed wierzycielami.
Każdy z wierzycieli może również złożyć wniosek o uchylenie skutków ochronnych obwieszczenia. Aby był on zasadny, konieczne jest wykazanie, że wszczęcie procedury jest krzywdzące dla ogółu wierzycieli. Wówczas sąd przychylając się do wniosku wierzycieli, również może uchylić skutki ochronne dla dłużnika.
Jeżeli dłużnik dokonałby obwieszczenia o otwarciu postępowania w złej wierze, wierzycielom przysługuje także roszczenie o naprawienie szkody.
Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne to skuteczny i szybki sposób na zminimalizowanie negatywnych skutków kryzysu ekonomicznego wywołanego pandemią COVID-19. Warto mieć na uwadze to rozwiązanie chcąc przywrócić finansową stabilność i funkcjonowanie przedsiębiorstwa czy zadbać o bezpieczeństwo osobiste członków zarządu spółki w przypadku niewypłacalności. Można to zrobić kontaktując się z doradcami restrukturyzacyjnymi z Kancelarii Konieczny Wierzbicki:
Marcin Wierzbicki | marcin.wierzbicki@kwkr.pl | +48 504 689 140
Mariusz Purgał | mariusz.purgal@kwkr.pl | +48 797 927 960