AI w służbie państwa. Jak sztuczna inteligencja zmienia administrację publiczną?
AI odgrywa coraz większą rolę w polskim sektorze publicznym, wspierając administrację w usprawnianiu procesów i podnoszeniu jakości usług dla obywateli. Polacy wykazują ostrożny optymizm wobec wykorzystania AI w administracji publicznej. Według badań Polskiego Instytutu Ekonomicznego, 67% respondentów popiera szersze stosowanie AI w sektorze publicznym, jednak tylko 51% uważa, że przyniesie to więcej korzyści niż szkód.
Pierwsze wdrożenia – AI w urzędach
Chatboty i voiceboty: Wiele urzędów wprowadziło wirtualnych asystentów do obsługi zapytań obywateli. Przykładowo, ZUS pracuje nad wdrożeniem voicebota „Hania”, który będzie informować ubezpieczonych o terminach badań lekarskich w sprawach zasiłkowych.
System ARBUZ: UOKiK wykorzystuje system ARBUZ do identyfikacji klauzul niedozwolonych.
PLLuM (Polish Large Language Model): Ministerstwo Cyfryzacji zaprezentowało rodzinę polskich modeli językowych PLLuM, przystosowanych do przetwarzania i generowania tekstów w języku polskim.
Realizacja długofalowej strategii cyfrowej transformacji państwa
Zgodnie z przyjętą Strategią Cyfryzacji Polski do 2035 r., wszystkie sprawy urzędowe mają być możliwe do załatwienia elektronicznie, a administracja powinna korzystać z nowoczesnych systemów zarządzania dokumentami i e-tożsamości. Jednym z kluczowych celów dokumentu jest także zwiększenie wykorzystania AI w usługach publicznych i budowa administracji cyfrowej, która będzie działać szybciej, efektywniej i bliżej obywatela.
Nowoczesne państwo – czego możemy się nauczyć od Estonii i Wielkiej Brytanii?
Doświadczenia innych krajów pokazują, jak AI może realnie wspierać sektor publiczny:
Estonia – jeden z liderów cyfryzacji. Infrastruktura X-Road z elementami AI monitoruje bezpieczeństwo wymiany danych między urzędami i wykrywa anomalie.
Wielka Brytania – AI wspiera diagnostykę w Narodowej Służbie Zdrowia (NHS) poprzez analizę zdjęć RTG, prognozowanie liczby pacjentów czy wsparcie w planowaniu obłożenia szpitali.
Kanada – jako jeden z pierwszych krajów wdrożyła system oceny wpływu algorytmów (AIA), w którym AI analizuje ryzyka etyczne i operacyjne innych systemów AI, zanim zostaną zastosowane w administracji.
Co dalej? AI jako narzędzie systemowe
Inteligentne systemy mogą wspierać urzędników w analizie danych, przygotowywaniu dokumentów czy prowadzeniu korespondencji – przyspieszając obieg spraw i zmniejszając biurokrację. AI może też pomóc obywatelom lepiej zrozumieć procedury, dzięki spersonalizowanym wirtualnym asystentom dostępnym 24/7. Taka transformacja może uczynić administrację bardziej responsywną, przyjazną i dostępną dla obywateli, pod warunkiem, że technologie będą wdrażane odpowiedzialnie i w oparciu o przejrzyste mechanizmy.