Firmy, które popadły w kłopoty finansowe, mogą skorzystać z różnych rozwiązań, aby zapobiec upadłości. Przyspieszone postępowanie układowe to jeden z czterech rodzajów postępowania restrukturyzacyjnego charakteryzujący się uproszczonym trybem. Statystyki wskazują, że wielu przedsiębiorców bardzo chętnie decyduje się na skorzystanie z tej możliwości. Wyjaśniamy, na czym polega uproszczone postępowanie układowe i w jakich sytuacjach można z niego skorzystać.
Czym charakteryzuje się restrukturyzacja?
Na wstępie rozważań o przyspieszonym postępowaniu układowym należy wyjaśnić, co oznacza pojęcie restrukturyzacja przedsiębiorstwa. Jest to grupa działań podejmowanych w różnych sferach firmy, od kapitałowej po organizacyjną, której zadaniem są:
- zwiększenie efektywności,
- optymalizacja wykorzystania zasobów firmy,
- poprawa pozycji przedsiębiorstwa na rynku.
Za podstawowy cel postępowania restrukturyzacyjnego uznaje się uniknięcie ogłoszenia upadłości. Osiąga się to między innymi poprzez zawarcie układu z wierzycielami, rozpoczęcie nowych relacji biznesowych czy znalezienie świeżego rynku zbytu na usługi lub produkty oferowane przez daną firmę. Dzięki tym działaniom możliwa jest poprawa kondycji finansowej przedsiębiorstwa.
Rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych
Restrukturyzacja jest formą prawną, która oferuje dłużnikom różne procedury umożliwiające wyjście z kryzysu. Przedsiębiorcy mogą skorzystać z czterech rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych:
- postępowania o zatwierdzenie układu,
- przyspieszonego postępowania układowego,
- postępowania układowego,
- postępowanie sanacyjnego.
Pomiędzy każdym z nich występują duże różnice proceduralne. W dalszej części tekstu dokładnie omówimy jedno z najpopularniejszych rozwiązań, czyli przyspieszone postępowanie układowe.
Co to jest przyspieszone postępowanie układowe?
Przedsiębiorcy, których interesuje przyspieszone postępowanie restrukturyzacyjne, nierzadko decydują się na uproszczone postępowanie układowe. Ze względu na to, że ma ono formę postępowania sądowego, cechuje je większa formalizacja niż w przypadku postępowania o zatwierdzenie układu. Postępowanie układowe przyspieszone jest natomiast znacznie prostsze od postępowania układowego oraz sanacyjnego.
W jakich wypadkach można skorzystać z przyspieszonego postępowania układowego? Przedsiębiorca ma prawo zdecydować się na tę procedurę, jeżeli suma wierzytelności spornych nie przekracza 15% ogólnej sumy wierzytelności uprawnionych do głosowania nad układem. Jest to więc wymóg analogiczny do tego, z jakim mamy do czynienia przy postępowaniu o zatwierdzenie układu.
Przyspieszone postępowanie układowe – co to jest i dlaczego warto skorzystać z tego rozwiązania? Sednem odpowiedzi na to pytanie jest uproszczony tryb tej procedury. Przyspieszone postępowanie układowe powinno z reguły trwać od dwóch do czterech miesięcy i pozwalać dłużnikowi na uniknięcie upadłości w drodze zawarcia układu z wierzycielami i umożliwienie mu przedsięwzięcia kroków naprawczych. Do zawarcia układu dochodzi po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności. Odbywa się to w uproszczonym trybie, co oznacza, że sąd rozpatruje wniosek o otwarcie i przeprowadzenie przyspieszonego postępowania układowego na posiedzeniu niejawnym. Co istotne, dokonuje tego, bazując wyłącznie na dokumentach dołączonych do wniosku.
Wydanie rozstrzygnięcia odnośnie do wniosku trwa około tygodnia od jego złożenia. Po pozytywnym rozpatrzeniu sąd przydziela dłużnikowi niezależnego nadzorcę sądowego. Wnioskodawca nie może samodzielnie wybierać nadzorcy, chyba że zaproponowany przez niego doradca restrukturyzacyjny uzyskał poparcie wierzycieli posiadających łącznie więcej niż 30% ogólnej sumy wierzytelności. W takim wypadku sąd jest zobligowany do przychylenia się do woli dłużnika.
Jaki jest największy plus przyspieszonego postępowania układowego? Dłużnik, którego wniosek został rozpatrzony pozytywnie, otrzymuje błyskawiczne zabezpieczenie przed działaniami egzekucyjnymi prowadzonymi przez wierzycieli. Wszelkie procesy egzekucyjne zostają zawieszone, co sprzyja pracy osoby zadłużonej nad wyprowadzeniem firmy z kryzysu.
Przyspieszone postępowanie restrukturyzacyjne – jak wygląda ta procedura?
Omówienie przebiegu przyspieszonego postępowania restrukturyzacyjnego warto rozpocząć od przedstawienia tego, co powinno znaleźć się we wniosku o otwarcie tego procesu. Zgodnie z art. 277 Kodeksu postępowania cywilnego wskazany wniosek powinien zawierać m.in.:
- imię i nazwisko dłużnika albo jego nazwę oraz numer PESEL, albo numer w Krajowym Rejestrze Sądowym,
- propozycje układowe oraz wstępny plan restrukturyzacyjny, a także odpisy propozycji układowych w liczbie wystarczającej do doręczenia wszystkim wierzycielom,
- wskazanie miejsc, w których znajduje się przedsiębiorstwo lub inny majątek dłużnika
- aktualny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników,
- bilans sporządzony przez dłużnika dla celów postępowania,
- wykaz wierzycieli,
- sumę wierzytelności,
- wykaz i sumę wierzytelności spornych.
Do wniosku dłużnik zobowiązany jest dołączyć również jego odpis i odpisy załączników, a także pisemne oświadczenie o prawdziwości i zupełności informacji znajdujących się w złożonych dokumentach.
Zarząd nad majątkiem dłużnika
Przyspieszone postępowanie układowe to rodzaj procedury restrukturyzacyjnej, która co do zasady nie pozbawia dłużnika możliwości zarządzania swoim majątkiem. Osoba zadłużona potrzebuje zgody nadzorcy sądowego wyłącznie w przypadku chęci wykonania czynności wykraczających poza zakres zwykłego zarządu. Istnieją jednak wyjątkowe sytuacje, w których prawo do zarządu majątkiem może zostać dłużnikowi odebrane postanowieniem sądu. Aby do tego doszło, musi zostać spełniona jedna z tych trzech przesłanek:
- dłużnik, choćby nieumyślnie, naruszył prawo w zakresie sprawowania zarządu, co spowodowało pokrzywdzenie wierzycieli lub możliwość takiego pokrzywdzenia w przyszłości,
- sposób, w jaki dłużnik sprawuje zarząd, zupełnie nie daje gwarancji wykonania układu lub gdy dla osoby zadłużonej ustanowiono kuratora,
- dłużnik nie stosuje się do poleceń sędziego-komisarza lub nadzorcy sądowego; w szczególności dotyczy to sytuacji, gdy dłużnik nie złożył w wyznaczonym przez sędziego-komisarza terminie propozycji układowych zgodnych z prawem.
Jeżeli sąd zdecyduje się uchylić prawo do zarządu własnego dłużnikowi, to ustanawia zarządcę dla przedsiębiorstwa. Osobie zadłużonej przysługuje wyłączne prawo do odwołania się od tej decyzji.
Jaką rolę pełni nadzorca sądowy?
Jak wspomnieliśmy wcześniej, sąd po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego wyznacza dłużnikowi nadzorcę sądowego. Tę rolę może pełnić jedynie osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Zakres obowiązków tego specjalisty jest szeroki i obejmuje m.in.:
- zawiadomienie wierzycieli o otwarciu postępowania,
- sporządzenie spisu wierzycieli oraz planu restrukturyzacyjnego,
- udział w zgromadzeniu wierzycieli,
- ocenę propozycji układowych, a także przygotowanie opinii na temat tego, czy układ jest możliwy do wykonania.
To nie koniec zadań, z którymi mierzy się doradca restrukturyzacyjny w roli nadzorcy sądowego. Udziela on informacji dłużnikowi na temat tego, gdzie może szukać innych źródeł finansowania, a także jak uzyskać pomoc publiczną. Nadzorca sądowy musi również w terminie dwóch tygodni od otwarcia postępowania przedłożyć sędziemu-komisarzowi plan restrukturyzacyjny oraz spis wierzytelności i wierzytelności spornych.
Spis wierzytelności
Otwarcie przyspieszonego postępowania układowego sprawia, że mienie służące prowadzeniu przedsiębiorstwa oraz to, które należy do dłużnika, stają się masą układową. Zadłużony zobowiązany jest do udostępnienia sędziemu-komisarzowi, a także nadzorcy sądowemu informacji dotyczących jego firmy i majątku. Nadzorca zapoznaje się z sytuacją przedsiębiorstwa i sporządza spis wierzytelności na podstawie dokumentów księgowych dłużnika. Muszą znaleźć się w nim wszystkie wierzytelności powstałe przed dniem otwarcia postępowania. Co istotne, wierzytelności umieszczone w spisie nie muszą być wymagalne, a te, do których dłużnik zgłosił zastrzeżenia, uznaje się za wierzytelności sporne.
Ochrona przed wierzycielami
Przyspieszone postępowanie układowe a postępowanie egzekucyjne to temat, którego nie można pominąć. Przedsiębiorcy, którzy zdecydują się na ten rodzaj restrukturyzacji, otrzymują ochronę przed działaniami wierzycieli. Procedury egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętej z mocy prawa układem ulegają zawieszeniu. Przyspieszone postępowanie układowe ma również skutki dla wierzyciela, do którego należy wierzytelność nieobjęta układem z mocy prawa. W takim przypadku dłużnik może uzyskać na trzy miesiące zawieszenie postępowań egzekucyjnych względem tego rodzaju wierzytelności, jeśli zostały one skierowane do przedmiotu zabezpieczenia niezbędnego do prowadzenia przedsiębiorstwa. Warto dodać, że zgodnie z prawem możliwe jest również uchylenie zajęcia dóbr, które zostało dokonane w postępowaniach przed dniem otwarcia postępowania.
Jakie decyzje podejmowane są na zgromadzeniu wierzycieli?
Podczas zgromadzenia wierzycieli zapadają decyzje kluczowe dla losów restrukturyzacji firmy dłużnika. W jego trakcie odbywa się zatwierdzenie spisu wierzytelności oraz głosowanie nad zawarciem układu. Jeżeli został on przyjęty, to sędzia-komisarz wyznacza rozprawę, na której odbywa się jego rozpoznanie. Zapadnięcie pozytywnego dla przedsiębiorcy rozstrzygnięcia wiąże się z tym, że chwila uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu oznacza zakończenie postępowania. Co się dzieje dalej? Nadzorca zaczyna pełnić rolę nadzorcy wykonania układu, który ma obowiązek raz na trzy miesiące składać sprawozdania opisujące to, jak realizowany jest plan restrukturyzacyjny. Kiedy wszystko zostanie ukończone, sąd wydaje postanowienie o wykonaniu układu.
Istnieją sytuacje, w których może dojść do umorzenia przyspieszonego postępowania układowego. Sąd podejmuje taką decyzję, gdy:
- układ nie zostanie przyjęty przez wierzycieli,
- postępowanie restrukturyzacyjne mogłoby działać na niekorzyść wierzycieli,
- dłużnik nie stosuje się do zaleceń sędziego-komisarza, a rada wierzycieli zgodziła się na umorzenie,
- suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania,
- dłużnik, za zgodą rady wierzycieli, złoży odpowiedni wniosek.
W przypadku umorzenia przyspieszonego postępowania układowego ze względu na niezatwierdzenie układu lub złożenie odpowiedniego wniosku dłużnik ma prawo do złożenia uproszczonego wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego.
Jakie są zalety i wady przyspieszonego postępowania restrukturyzacyjnego?
Nieprzypadkowo przyspieszone postępowanie układowe cieszy się taką popularnością wśród przedsiębiorców. Wynika to z tego, że charakteryzuje się szeregiem zalet, wśród których wyróżnić można m.in.:
- krótki czas trwania postępowania przynoszący korzyści zarówno dłużnikom, jak i wierzycielom, którzy szybciej mogą zatwierdzić układ i skuteczniej dochodzić swoich należności,
- zawieszenie postępowań egzekucyjnych dotyczących wierzytelności objętych z mocy prawa układem, ujętych w spisie wierzytelności,
- zakaz wszczynania nowych egzekucji dotyczących wierzytelności objętych układem,
- zakaz dalszego prowadzenia postępowań zabezpieczających polegających na zajęciu rachunku bankowego, wierzytelności lub ruchomości,
- brak możliwości spłaty zaległości przez dłużnika w trakcie trwania restrukturyzacji.
Ten rodzaj procedury restrukturyzacyjnej ma również swoje słabsze strony. Ze względu na presję czasu i duże natężenie działań, z którymi wiąże się przyspieszone postępowanie układowe, trudno o przeprowadzenie dogłębnych zmian w firmie, a pracownicy mogą odczuć znaczny dyskomfort związany ze swoją przyszłością w tym miejscu pracy. Z perspektywy wierzycieli problemem jest natomiast brak możliwości wniesienia sprzeciwu wobec zawartości spisu wierzytelności.
Podsumowanie
Złożenie wniosku o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego umożliwia przedsiębiorcom skuteczną walkę o uniknięcie upadłości. Ta forma restrukturyzacji pozwala na sprawne przeprowadzenie niezbędnych działań, czemu sprzyja zawieszenie postępowań egzekucyjnych. Przedsiębiorcy, którzy chcą zadbać o powodzenie przyspieszonego postępowania układowego, powinni postarać się o pomoc doświadczonego specjalisty. Kancelaria prawna Michała Koniecznego i Marcina Wierzbickiego oferuje kompleksowe usługi z zakresu prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego. W naszym zespole pracuje renomowany doradca restrukturyzacyjny z Warszawy, który ma odpowiednią wiedzę i doświadczenie pozwalające na przygotowanie skutecznego planu wyjścia firmy klienta z kryzysu. Zapewniamy profesjonalną obsługę prawną także w innych obszarach. Sprawy o upadłość, uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne, fuzje i przejęcia – kancelaria prawna Michała Koniecznego i Marcina to dobry wybór dla każdego przedsiębiorcy, któremu zależy na wsparciu kompetentnych prawników. Zapraszamy do kontaktu.