Końcem miesiąca, 31 października 2021 r. ustawa z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu weszła w życie w zakresie całości przepisów. W ramach AML zmieniono przepisy dotyczące warunków stosowania środków bezpieczeństwa finansowego oraz wymogów dotyczących ochrony udzielanej sygnalistom. Zmieniono również katalog instytucji obowiązanych i rozszerzono krąg instytucji mających składać informacje do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Oprócz powyższych ustawa wprowadza także zmiany, które nie wiążą się bezpośrednio z zapobieganiem praniu pieniędzy czy finansowaniu terroryzmu. Mogą one jednak w istotny sposób wpłynąć na działalność niektórych przedsiębiorców.
Nowe rodzaje działalności regulowanej
W ramach ustawy AML w poczet działalności regulowanej zaliczą się dodatkowe działalności. Tym samym – zgodnie z rozdziałem 11A ustawy AML – staną się nimi:
- działalność polegająca na obrocie walutami wirtualnymi,
- działalność określana w ustawie zbiorczym terminem „działalność na rzecz spółek i trustów”.
W konsekwencji przedsiębiorcy, którzy planują podjąć lub już prowadzą tego rodzaju działalność, muszą spełnić określone w ustawie wymagania. W tym także mają obowiązek uzyskać wpis do oficjalnego rejestru działalności regulowanej.
Przedsiębiorcy, których dotyczą wymagania
Nowelizacja ustawy AML ustanawia dwie kategorie podmiotów, które muszą spełnić dodatkowe wymagania, aby legalnie prowadzić działalność. Pierwszą z nich stanowi wspomniana wyżej działalność na rzecz spółek i trustów. Działalność ta obejmuje świadczenie usług w obszarze:
- tworzenia osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej,
- pełnienia funkcji członka zarządu lub umożliwianiu innej osobie pełnienia tej funkcji lub podobnej funkcji w osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,
- zapewniania siedziby, adresu prowadzenia działalności lub adresu korespondencyjnego oraz innych pokrewnych usług osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,
- działania lub umożliwienia innej osobie działania jako powiernik trustu, który powstał w drodze czynności prawnej,
- działania lub umożliwienia innej osobie działania jako osoba wykonująca prawa z akcji lub udziałów na rzecz podmiotu innego niż spółka notowana na rynku regulowanym podlegającym wymogom dotyczącym ujawniania informacji zgodnie z prawem Unii Europejskiej lub podlegająca równoważnym standardom międzynarodowym.
Działalnością na rzecz spółek i trustów rozumieniu ustawy AML nie jest działalność adwokatów i radców prawnych. To samo tyczy się w odniesieniu do kancelarii adwokackich lub radcowskich. Nawet jeżeli w toku własnej działalności gospodarczej wszystkie powyższe podmioty podejmują wymienione powyżej czynności.
Drugą kategorią podmiotów, dla których ustawa AML ustanawia szczególne wymagania, są przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w zakresie obrotu walutami wirtualnymi. Ustawa definiuje obrót walutami wirtualnymi jako działalność polegającą na:
- wymianie między walutami wirtualnymi i środkami płatniczymi,
- wymianie pomiędzy poszczególnymi walutami wirtualnymi,
- pośrednictwie w zakresie wymiany walut wirtualnych,
- prowadzenie w formie elektronicznej i udostępnianie użytkownikom zbioru danych zapewniających osobom uprawnionym możliwości korzystania z jednostek walut wirtualnych, w tym przeprowadzania transakcji ich wymiany.
Warunki podjęcia i prowadzenia działalności regulowanej w zakresie działalności na rzecz spółek i trustów
Podstawowym wymaganiem stawianym przedsiębiorcom wykonującym działalność na rzecz spółek i trustów jest wymóg niekaralności. Takiej działalności nie może prowadzić osoba, która została prawomocnie skazana za umyślne przestępstwo przeciwko:
- działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego,
- wymiarowi sprawiedliwości,
- wiarygodności dokumentów,
- mieniu,
- obrotowi gospodarczemu i interesom majątkowym w obrocie cywilnoprawnym,
- obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi lub za przestępstwo finansowania terroryzmu.
Zatem osoby prawomocnie skazane za wyżej wymienione przestępstwa nie mogą być członkami zarządu. W tym także nie mogą zostać wspólnikami uprawnionymi do reprezentacji lub prowadzenia spraw spółki. Tyczy się to sytuacji, gdy działalność na rzecz spółek i trustów ma wykonywać osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej.
Oprócz tego w ustawie AML pojawiły się wymogi co do posiadania odpowiednich kwalifikacji osób powiązanych z podmiotem:
- osoby fizycznej wykonującej działalność na rzecz spółek i trustów,
- członka zarządu,
- wspólnika reprezentującego lub prowadzącego sprawy podmiotu.
Osoby te powinny albo ukończyć szkolenie lub kurs obejmujący odpowiednie zagadnienia, albo legitymować się co najmniej rocznym doświadczeniem w zakresie swoich obowiązków. Poza tym podmiot prowadzący działalność na rzecz spółek i trustów powinien uzyskać wpis do rejestru tychże podmiotów – prowadzonego przez ministra właściwego do spraw finansów.
Warunki prowadzenia działalności regulowanej w zakresie obrotu walutami wirtualnymi
Jakie wymogi muszą spełniać osoby fizyczne, prawne lub jednostki organizacyjne (nieposiadające osobowości prawnej) prowadzące działalność w zakresie obrotu walut wirtualnych? Warunki do spełnienia są podobne jak w przypadku działalności spółek i trustów. Podobieństwo to dotyczy m.in. wspomnianą powyżej niekaralność.
Dodatkowo osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą w zakresie obrotu walutami wirtualnymi, członek zarządu lub wspólnik uprawniony do reprezentacji lub prowadzenia spraw spółki powinni mieć odpowiednią wiedzę lub doświadczenie związane z daną działalnością. Wiąże się to z ukończeniem szkolenia lub kursu obejmującego prawne albo praktyczne zagadnienia związane z obrotem walutami wirtualnymi. Istnieje też druga opcja, zamiast szkolenia. Osoba taka może spełnić wymóg posiadania kwalifikacji, jeśli wykaże co najmniej roczne doświadczenie w zakresie prowadzenia tejże działalności.
Analogicznie podmiot prowadzący działalność gospodarczą w zakresie obrotu walutami wirtualnymi powinien uzyskać wpis do rejestru działalności regulowanej prowadzonego przez ministra właściwego do spraw finansów.
Obowiązek wpisu coraz bliżej – rejestr jest już aktywny
Minister finansów powierzył prowadzenie rejestru Dyrektorowi Izby Krajowej Administracji Skarbowej w Katowicach. Odbyło się to w ramach dwóch rozporządzeń:
- z dnia 28 października 2021 r. w sprawie wyznaczenia organu Krajowej Administracji Skarbowej do wykonywania zadań organu właściwego do prowadzenia rejestru działalności w zakresie walut wirtualnych,
- z dnia 29 października 2021 r. w przedmiocie w sprawie wyznaczenia organu Krajowej Administracji Skarbowej do wykonywania zadań organu właściwego do prowadzenia rejestru działalności na rzecz spółek lub trustów.
W przypadku podmiotów już prowadzących działalność na rzecz spółek i trustów lub obrót walutami wirtualnymi wyznaczono także termin składania wniosków. Wnioski o wpis do rejestrów działalności regulowanej powinny być złożone do dnia 30 kwietnia 2022 r. Podmioty, które rozpoczynają tę działalność, powinny uzyskać wpis do rejestru już w momencie faktycznego podjęcia działalności.
Dodatkowo Krajowa Administracja Skarbowa ogłosiła możliwy termin przesyłania elektronicznie wniosków. Od dnia 31 października 2021 r. wnioski o wpis do rejestrów można składać za pomocą platformy ePUAP.
Sankcje za prowadzenie działalności bez wpisu do rejestru
Art. 153a i 153b ustawy AML nie pozostawia żadnych złudzeń co do sankcji. Zgodnie z nimi prowadzenie działalności na rzecz spółek i trustów oraz działalności w zakresie obrotami wirtualnymi bez wymaganego wpisu do rejestru jest zagrożona karą pieniężną w kwocie do 100.000 złotych.
Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!