Katarzyna Kanik i Bartosz Bogusławski dla Rzeczpospolitej: „Organizacje związkowe muszą policzyć swoich członków”
Do 10 lipca związki zawodowe muszą przekazać pracodawcom informację o liczbie swoich członków, co bezpośrednio wpływa na ich uprawnienia w zakładzie pracy. O tym, jak wygląda mechanizm weryfikacji liczebności organizacji związkowych i jakie konsekwencje niesie nieprzestrzeganie terminów, piszą na łamach Rzeczpospolitej junior associate Bartosz Bogusławski i associate Katarzyna Kanik. Zapraszamy do lektury!
Zakładowe organizacje związkowe odgrywają istotną rolę w reprezentowaniu pracowników w stosunkach z pracodawcą. Aby jednak korzystać z przysługujących im uprawnień, muszą zrzeszać co najmniej 10 członków będących pracownikami danego pracodawcy lub innymi osobami wykonującymi pracę przez minimum sześć miesięcy. Ta minimalna liczba jest warunkiem niezbędnym do udziału w konsultacjach dotyczących zwolnień czy sprawowania ochrony nad wybranymi członkami organizacji.
System weryfikacji liczebności opiera się na obowiązku składania przez organizacje związkowe informacji co sześć miesięcy – według stanu na 30 czerwca i 31 grudnia. Termin przekazania tych danych pracodawcy upływa 10. dnia następnego miesiąca. Pracodawca ma prawo do zakwestionowania podanej przez związek liczby członków, ale musi to zrobić na piśmie w ciągu 30 dni od otrzymania informacji. W takiej sytuacji organizacja związkowa ma kolejne 30 dni na skierowanie sprawy do sądu pracy w celu formalnego potwierdzenia liczebności. Brak takiego działania skutkuje utratą statusu zakładowej organizacji związkowej.
Pracodawcy nie mogą samodzielnie kwestionować uprawnień organizacji związkowej. Potwierdza to niedawne orzeczenie Sądu Najwyższego z maja 2024 roku, w którym jednoznacznie wskazano, że tylko sąd może rozstrzygać o rzeczywistej liczbie członków związku. Pracodawca, który podjął działania przed prawomocnym wyrokiem sądu, został zobowiązany do wypłaty odszkodowania. Liczba członków wpływa nie tylko na status organizacji, ale również na liczbę działaczy mogących korzystać z ochrony przed rozwiązaniem stosunku pracy.
Jakie są konsekwencje nieprzekazania przez organizację związkową informacji o liczbie członków w wymaganym terminie? W jaki sposób pracodawca może zakwestionować liczebność organizacji związkowej i jakie są tego konsekwencje? Czy pracodawca może samodzielnie kwestionować uprawnienia organizacji związkowej bez udziału sądu?
Na te i wiele innych pytań dotyczących funkcjonowania organizacji związkowych w swoim tekście, który ukazał się na łamach Rzeczpospolitej, odpowiadają Bartosz Bogusławski i Katarzyna Kanik.
