„Mieszkania za 1 zł” masowo skarżone do UOKIK
Od 11 września 2025 r. weszła w życie ustawa z dnia 21 maja 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz Deweloperskim Funduszu Gwarancyjnym, tzw. ustawa o jawności cen mieszkań. Zobowiązuje ona deweloperów do publikowania na stronach internetowych pełnej informacji o cenach oferowanych lokali. Ustawodawca chce w ten sposób zwiększyć transparentność rynku i ograniczyć praktyki ukrywania cen. Nowe przepisy miały być krokiem ku lepszej ochronie konsumentów, ale od razu pojawiły się próby ich obejścia.
Obowiązki deweloperów
Deweloper musi publikować cenę brutto każdego mieszkania lub domu, podawać cenę za metr kwadratowy powierzchni użytkowej oraz ceny pomieszczeń przynależnych. Wymagane jest także wskazanie wszelkich innych kosztów, które poniesie nabywca. Dane muszą być aktualizowane i opatrzone datą zmiany. Celem jest uniknięcie sytuacji, w której kupujący nie zna rzeczywistych warunków transakcji i ponosi ukryte koszty.
„Mieszkania za 1 zł”
W dniu wejścia w życie ustawy pojawiły się oferty mieszkań po 1 zł za m². W praktyce oznacza to próbę obejścia przepisów i zaniżanie ceny do wartości symbolicznej, aby formalnie spełnić obowiązek publikacji. Według UOKiK do urzędu wpłynęło już ponad tysiąc skarg od konsumentów. Klienci wskazują, że ceny są fikcyjne i wprowadzają w błąd, bo nie odzwierciedlają realnych warunków sprzedaży nieruchomości.
Informacja a oferta
Cena widoczna na stronie internetowej nie zawsze jest ofertą w rozumieniu kodeksu cywilnego. Ta, zgodnie z art. 66 § 1 kodeksu cywilnego, określać musi istotne postanowienia umowy, czyli więcej niż samą cenę. Ustawodawca przewidział jednak zabezpieczenie: zgodnie z art. 19a ust. 6 ustawy nabywca może żądać zawarcia umowy po cenie najkorzystniejszej. Jeśli więc cena w ogłoszeniu jest niższa niż ta ostateczna, klient może powołać się na ustawę. Deweloper, z kolei, wykazywałby, że cena była pomyłką i nie jest dla niego wiążąca.
Naruszenia i ryzyka
Podanie ceny 1 zł za m² może zostać uznane za praktykę wprowadzającą w błąd. W takim przypadku deweloper narusza zbiorowe interesy konsumentów, w takich sytuacjach interweniować możę UOKiK. Ryzyko dotyczy także sytuacji, gdy nie opublikowano cen pomieszczeń dodatkowych albo nie dokonano aktualizacji. Takie działania podważają sens ustawy i mogą prowadzić do uznania, że przedsiębiorca stosuje nieuczciwe praktyki rynkowe, za co grożą kary finansowe.
Kary finansowe
Za naruszenie nowych obowiązków Prezes UOKiK może nałożyć na dewelopera karę pieniężną do 10% obrotu z roku poprzedniego. Sankcje mogą dotyczyć nie tylko spółki, ale także osób zarządzających, które świadomie dopuściły do naruszeń. W praktyce oznacza to poważne ryzyko finansowe i osobiste dla menedżerów. Deweloperzy powinni pamiętać, że symboliczne ceny lub brak rzetelnych danych mogą skończyć się wysokimi karami.
Wnioski compliance
Nowa ustawa wymaga od deweloperów wprowadzenia realnych procedur compliance. Należy stworzyć proces weryfikacji publikowanych cen, prowadzić szkolenia dla działów sprzedaży i marketingu oraz regularnie audytować treści na stronach internetowych. Firmy powinny też pamiętać, że konsument może żądać sprzedaży po cenie widocznej w ogłoszeniu. Dlatego publikowanie fikcyjnych danych to nie tylko ryzyko kary, ale też realne roszczenia klientów.
