Niedozwolone VASy w firmach pożyczkowych
Prezes UOKiK podjął działania wobec dwóch firm pożyczkowych oraz pośrednika za praktyki polegające na dołączaniu płatnych usług dodatkowych (VAS) do umów kredytowych. Zarzuty dotyczą braku jasnej informacji o kosztach i warunkach tych usług, co skutkowało zwiększeniem całkowitej kwoty do spłaty i możliwością omijania ustawowych limitów kosztów kredytu. Praktyka ta była wielokrotnie zgłaszana przez konsumentów w skargach do UOKiK.
Czym są VAS-y?
VAS, czyli Value Added Services, to dodatkowe usługi dołączane do ofert pożyczkowych, takie jak pakiety medyczne, kursy czy usługi IT. W teorii mają uatrakcyjnić ofertę, w praktyce często służą do zwiększenia zysku przedsiębiorcy. Konsumenci rzadko korzystają z tych pakietów, a ich koszt jest wliczany do kwoty kredytu, podnosząc obciążenia finansowe. Klienci często dowiadywali się o opłatach dopiero po podpisaniu umowy.
Zarzuty wobec Aasa Polska
Aasa Polska miała prezentować całkowitą kwotę kredytu powiększoną o koszt usług dodatkowych i uzależniać przyznanie pożyczki od ich akceptacji. Wersja oferty bez VAS bywała przedstawiana tak, by wydawała się mniej korzystna. Dodatkowo odstąpienie od usługi wymagało oddzielnego oświadczenia, co mogło dezorientować klientów i utrudniać wykonanie prawa do odstąpienia. W niektórych skargach wskazywano, że oferta bez dodatkowych usług była celowo mniej czytelna.
Zarzuty wobec CAPITAL Service
CAPITAL Service nie informowała klientów podczas rozmów telefonicznych o połączonych, płatnych usługach dodatkowych, a w panelu internetowym oferta z produktem dodatkowym była ustawiona jako domyślna. W efekcie konsumenci mogli automatycznie wyrazić zgodę na dodatkowe płatności, co skutkowało doliczeniem opłat do kwoty pożyczki i przekroczeniem limitów kosztów kredytu.
Rola pośrednika Infostom
Infostom pośredniczył przy zawieraniu umów i jednocześnie zawierał we własnym imieniu umowy na pakiety medyczne i edukacyjne. Konsumenci zgłaszali brak rzetelnej informacji i świadomej zgody, a w niektórych przypadkach dowiadywali się o dołączonych usługach dopiero po spłacie pożyczki. Takie praktyki prowadziły do niezamierzonych zobowiązań i zwiększenia kosztów spłaty. Konsumenci tracili możliwość łatwego porównania rzeczywistych kosztów ofert.
Skutki dla konsumentów
Konsumenci często nie rozróżniali kwoty udzielonej pożyczki od kwoty do spłaty, co prowadziło do błędnych oczekiwań i nieświadomego zadłużenia. Dołączone pakiety rzadko były używane, mimo to powiększały zadłużenie i całkowity koszt pożyczki. Efektem była większa presja na budżety domowe, utrudnione porównanie ofert oraz trudności w egzekwowaniu prawa do odstąpienia od poszczególnych usług.
Działania UOKiK i konsekwencje
UOKiK wszczął postępowania wyjaśniające i postawił pierwsze zarzuty wobec wskazanych podmiotów. Jeśli zarzuty się potwierdzą, spółkom grozi kara do 10% rocznych obrotów. Organ analizuje, czy informacje były przedstawiane rzetelnie i pracuje nad zmianami legislacyjnymi w ustawie o kredycie konsumenckim, które mają ograniczyć nadużycia związane z dołączaniem usług dodatkowych.
Wnioski i ryzyka regulacyjne
Problem VAS-ów ujawnia systemowe ryzyko: ukryte opłaty, wprowadzanie konsumentów w błąd i wykorzystywanie usług dodatkowych do sztucznego podnoszenia kosztów pożyczek. Postępowania, które wszczęto, dotyczą sytuacji, gdy przy umowie pożyczki lub pośrednictwie oferowane są inne, niefinansowe usługi. Z materiałów UOKIK wynika, że te „prezenty” sporadycznie są wykorzystywane. Klienci są wprowadzani w błąd i obciążani niedopasowanymi pakietami.
Wpis powstał w ramach 56. wydania Compliance Insights. W formie graficznej można go znaleźć na naszym LinkedInie i Bazie wiedzy.
