Wybór formy prowadzenia działalności gospodarczej jest jedną z najważniejszych decyzji stojących przed przedsiębiorcą. Każda z dostępnych opcji ma swoje wady i zalety, dlatego należy ustalić istotne kryteria, według których odsieje się mniej korzystne rozwiązania. Aby odpowiedzieć na pytanie, jaka forma działalności gospodarczej jest najlepsza, trzeba zapoznać się z tym, co oferują poszczególne możliwości. W dalszej części tekstu prezentujemy, jakie są rodzaje przedsiębiorstw i czym się one charakteryzują.
Jakie istnieją formy działalności gospodarczej?
Przedsiębiorcy w Polsce mogą się zdecydować na jeden z kilku sposobów prowadzenia firmy. Ich najogólniejszy podział obejmuje trzy rodzaje działalności gospodarczej:
- spółki osobowe,
- spółki kapitałowe,
- jednoosobowe działalności gospodarcze.
W kolejnych akapitach przeanalizowaliśmy, czym odznacza się każda ze wskazanych powyżej form oraz jakie są ich wady i zalety.
Jednoosobowa działalność gospodarcza – najprostsza forma przedsiębiorstwa
Bez wątpienia najczęściej obierana forma prowadzenia działalności gospodarczej. Jej ogromną zaletę stanowi szybki i łatwy proces rejestracji – można go dokonać przez Internet, składając wniosek do CEIDG. Jednoosobowa działalność gospodarcza zachęca do siebie również brakiem konieczności wniesienia kapitału początkowego oraz możliwość stosowania uproszczonej księgowości, jeśli obroty roczne nie będą przekraczać dwóch milionów euro. Przedsiębiorcy korzystający z tej opcji mogą rozliczać się:
- według zasad ogólnych, prowadząc Księgę Przychodów i Rozchodów,
- ryczałtowo,
- na zasadach karty podatkowej.
Czynnikami, które mogą odwodzić od pomysłu wybrania jednoosobowej działalności gospodarczej jako formy prowadzenia przedsiębiorstwa, są:
- konieczność opłacania składek ZUS bez względu na zyski,
- odpowiedzialność właściciela całym majątkiem za zobowiązania firmowe.
Dla kogo JDG jest najkorzystniejsza? Tę formę działalności gospodarczej najczęściej wybierają małe i średnie firmy – zazwyczaj to rozwiązanie zaleca się początkującym przedsiębiorcom oraz tym, którzy osobiście chcą zajmować się prowadzeniem danego przedsięwzięcia.
Spółka osobowa
Innymi formami prowadzenia przedsiębiorstwa są spółki osobowe. Do ich założenia wymagane jest sporządzenie umowy spółki oraz rejestracja w Krajowym Rejestrze Sądowym – z wyjątkiem spółki cywilnej. Można wskazać cztery główne typu działalności gospodarczej w postaci spółek osobowych:
- cywilne,
- jawne,
- partnerskie,
- komandytowe.
Oprócz przedstawionych powyżej podmiotów wyróżnia się jeszcze jeden typ spółki osobowej – spółkę komandytowo-akcyjną, której cechy stanowią połączenie właściwości spółki komandytowej oraz akcyjnej.
Spółka cywilna
Do założenia tego rodzaju działalności gospodarczej niezbędne jest sporządzenie umowy spółki. Zawierają ją zazwyczaj przedsiębiorcy prowadzący osobne firmy. Ważnymi cechami spółki cywilnej są:
- brak osobowości prawnej,
- brak podwójnego opodatkowania,
- możliwość prowadzenia księgowości uproszczonej w przypadku, gdy obroty roczne nie przekraczają dwóch milionów euro, a założycielami spółki są osoby fizyczne,
- brak wymaganego kapitału początkowego.
Ta forma działalności gospodarczej posiada niestety również wady, wśród których wyróżnić można m.in.:
- solidarną odpowiedzialność wspólników,
- odpowiadanie za zobowiązania całym majątkiem,
- brak statusu przedsiębiorcy.
Spółka jawna
Do powstania działalności w tej formie konieczne są pisemne zawarcie umowy spółki oraz rejestracja w KRS. W przypadku spółki jawnej niezbędne jest działanie przynajmniej dwóch wspólników odpowiadających za zobowiązania spółki całym majątkiem. Każdy z nich ma prawo do prowadzenia spraw spółki oraz jej reprezentowania, pod warunkiem, że w umowie nie było wskazane inaczej. Najistotniejszymi zaletami spółki jawnej są:
- możliwość pokrycia zobowiązań spółki z jej majątku – wspólnicy odpowiadają swoimi prywatnymi dopiero w momencie, gdy zasoby spółki nie wystarczą do opłacenia wierzycieli,
- możliwość prowadzenia księgowości w formie uproszczonej,
- brak podwójnego opodatkowania,
- brak konieczności wniesienia wkładów przez wspólników.
Jako wady spółek jawnej najczęściej podaje się brak uprawnienia do skorzystania z preferencyjnej stawki ZUS oraz nieograniczoną odpowiedzialność wspólników prywatnym majątkiem za zobowiązania spółki.
Spółka partnerska
Ten specyficzny twór gospodarczy może być zakładany jedynie przez przedstawicieli wolnych zawodów, np. prawników lub lekarzy. W celu zawiązania spółki partnerskiej należy sporządzić umowę spółki w formie notarialnej i dokonać rejestracji w KRS. Wśród plusów tej formy działalności gospodarczej można wskazać m.in.:
- brak wymaganego kapitału zakładowego,
- możliwość reprezentowania spółki przez każdego z partnerów,
- ograniczona odpowiedzialność – partnerzy nie odpowiadają za tzw. błędy w sztuce innych założycieli spółki,
- możliwość prowadzenia uproszczonej księgowości,
- brak podwójnego opodatkowania.
Bolączką spółek partnerskich jest bardzo zawężone pole działania – założyć ją mogą jedynie osoby fizyczne wykonujące tę samą profesję. Do innych minusów tej formy działalności gospodarczej zaliczyć można konieczność indywidualnego opłacania składek ZUS oraz obligatoryjność wpisu do KRS.
Spółka komandytowa
Ten rodzaj działalności gospodarczej najczęściej występuje w przypadku, gdy jeden ze wspólników dysponuje znacznie większym potencjałem finansowym, natomiast pozostali wnoszą do spółki pomysły i know-how. Bogatszy podmiot zwany komplementariuszem w sposób nieograniczony odpowiada za zobowiązania spółki, a odpowiedzialność reszty wspólników określanych mianem komandytariuszy jest zawężona do określonej w umowie spółki sumy komandytowej.
Wybór spółki komandytowej jako typu prowadzenia działalności gospodarczej niesie za sobą następujące korzyści:
- dowolność sumy komandytowej,
- wspólnikami mogą być zarówno osoby fizyczne, jak i prawne,
- możliwość ograniczenia zaangażowania komandytariusza w sprawy spółki,
- brak podwójnego opodatkowania.
Przedstawione rozwiązanie nie jest jednak pozbawione wad takich jak:
- konieczność spisania umowy spółki w formie notarialnej,
- obowiązek prowadzenia księgi rachunkowej,
- brak możliwości skorzystania z preferencyjnej składki ZUS.
Spółka kapitałowa
Spółki kapitałowe to ostatnie rodzaje, jakie może przyjąć działalność gospodarcza. Jak sama nazwa wskazuje, wymagają one wniesienia określonego kapitału przy zakładaniu. Zawiązanie tego rodzaju spółek wiąże się również z większą ilością formalności niż w przypadku pozostałych typów przedsiębiorstw. Wyróżnia się trzy rodzaje spółek kapitałowych:
- spółki z o.o (z ograniczoną odpowiedzialnością),
- spółki akcyjne,
- proste spółki akcyjne.
W dalszej części artykułu skupiliśmy się na omówieniu dwóch pierwszych typów, czyli spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjnych.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Jest to rodzaj przedsiębiorstw posiadający osobowość prawną i wymagający wniesienia kapitału zakładowego o minimalnej wysokości 5000 złotych. Umowa spółki musi zostać sporządzona w formie notarialnej, a sama firma może być prowadzona przez jedną lub wiele osób. Spółka z o.o oferuje swoim założycielom liczne korzyści, np.:
- uwolnienie od odpowiedzialności majątkowej za zobowiązania spółki – przedsiębiorstwo samo odpowiada za nie zgromadzonym majątkiem,
- niski próg wymaganego kapitału zakładowego,
- możliwość działania firmy na szeroką skalę.
Wśród minusów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wyróżnić można:
- konieczność sporządzenia umowy w formie notarialnej,
- obligatoryjne prowadzenie pełnej księgowości,
- podwójne opodatkowanie,
- konieczność składania sprawozdań finansowych.
Spółka akcyjna
Przedsiębiorcy zainteresowani wejściem na giełdę powinni bliżej zapoznać się z tą formą działalności gospodarczej. Procedura zakładania tego rodzaju przedsiębiorstwa nie należy do najprostszych – należy spełnić kilka wymogów, np.:
- umowa spółki powinna być sporządzona pisemnie w formie aktu notarialnego,
- kapitał zakładowy będący wkładem założycieli spółki musi wynosić minimum 100 000 złotych,
- konieczne jest ustanowienie zarządu, rady nadzorczej i wpisanie firmy do KRS.
Wybór spółki akcyjnej niesie za sobą wiele benefitów. Ze względu na posiadaną osobowość prawną stanowi ona odrębny podmiot od akcjonariuszy, którzy nie ponoszą za nią odpowiedzialności majątkowej. Ryzyko w tym przypadku ograniczone jest do wkładu wnoszonego do spółki. Inną niewątpliwą zaletą jest prostota kumulacji i pozyskania kapitału dzięki możliwości emitowania akcji. Sprzyja to wzrostowi skali całego przedsięwzięcia i generowania większych zysków.
Spółka akcyjna obok szeregu zalet posiada również całą listę wad, do których zalicza się m.in.:
- skomplikowaną procedurę zakładania spółki,
- próg kapitału zakładowego wyższy od tych, które obowiązują inne typy działalności gospodarczej,
- konieczność sporządzania corocznych sprawozdań finansowych sprawdzanych przez biegłego rewidenta,
- obowiązek prowadzenia pełnej księgowości,
- podwójne opodatkowanie,
- znikomy wpływ na losy przedsiębiorstwa akcjonariuszy z mniejszymi udziałami.
Podsumowanie
Właściwy wybór formy działalności gospodarczej to kluczowa decyzja mająca bardzo duży wpływ na przyszłe sukcesy firmy. Duża liczba dostępnych opcji i ich złożony charakter nie ułatwiają znalezienia optymalnego rozwiązania. Aby ustrzec się błędów na tym polu, należy zadbać o wsparcie ekspertów. Kancelaria radców prawnych Michała Koniecznego i Marcina Wierzbickiego dysponuje grupą doświadczonych specjalistów, którzy oferują profesjonalne doradztwo prawno-podatkowe. Po gruntownej analizie potrzeb klientów wskazujemy różne rodzaje, jakie może przyjąć działalność gospodarcza i pomagamy wybrać typ przedsiębiorstwa, który przyniesie im najwięcej potencjalnych korzyści. Zapraszamy do kontaktu.