Od paru lat widać rosnące zainteresowanie rynkiem kryptowalut. Jak widać po ilości wydawanych w tym temacie interpretacji indywidualnych, podatnicy cały czas mają problem z zasadami opodatkowania tych wartości wirtualnych. Sytuacji nie upraszcza fakt, że dochodów z odpłatnego zbycia kryptowaluty nie można rozliczyć w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Ustalenie zasad opodatkowania w przypadku kryptowalut nie jest jednak tak straszne, jakby się mogło z początku wydawać.
Co to są kryptowaluty?
Pojęcie „kryptowaluty” jest wyrażeniem potocznym, które nie występuje w przepisach. W ustawie o PIT mowa jest o „walucie wirtualnej”, rozumianej jako cyfrowe odwzorowanie wartości, wymienialne w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowane jako środek wymiany, a także mogące być elektronicznie przechowywane, przeniesione albo używane w handlu elektronicznym. Kryptowalutą nie będą jednak prawne środki płatnicze emitowane przez banki centralne czy odpowiednie administracyjne, międzynarodowe jednostki rozrachunkowe, pieniądz elektroniczny ani papiery wartościowe. Przykładami kryptowalut są: BITCOIN, ETHEREUM czy DOGECOIN.
Jak opodatkowane są kryptowaluty?
Przedmiotem opodatkowania PIT są wszelkiego rodzaju dochody z paroma ustawowymi wyjątkami. W skrócie: dochód to różnica między sumą uzyskanych w danym roku podatkowym przychodów a kosztami uzyskania przychodów. W przypadku kryptowalut przychód ten uważany jest za tzw. przychód z kapitałów pieniężnych i powstaje dopiero w momencie ich odpłatnego zbycia. Przez odpłatne zbycie rozumie się wymianę danej kryptowaluty:
- na prawny środek płatniczy,
- na towar,
- na usługę,
- na prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna,
- a także regulowanie innych zobowiązań walutą wirtualną.
Oznacza to że w przypadku, gdy jesteśmy dłużnikiem i wierzyciel zgodzi się, by zaspokoić ciążące na nas zobowiązania za pomocą kryptowaluty, to powstanie u nas obowiązek podatkowy w tym zakresie. Należy wówczas rozpoznać przychód, w wysokości uregulowanego zobowiązania.
Wymiana jednej kryptowaluty na inną kryptowalutę jest jednak podatkowo obojętna, a więc nie będzie traktowana jako odpłatne zbycie tej waluty. Co za tym idzie – nie będzie też w świetle prawa traktowana jako podatek dochodowy od osób fizycznych. Dopiero odpowiednie przewalutowanie kryptowaluty na walutę tradycyjną tworzy obowiązek podatkowy. Wynika to stąd, że wartość kryptowaluty można określić w momencie jej odpłatnego zbycia i dopiero to tworzy realne przysporzenie majątkowe po stronie podatnika. Ma to jednak swoje konsekwencje w przypadku ustalania kosztów uzyskania przychodów.
Zbycie kryptowaluty a kwota wolna od podatku
Podatek dochodowy od odpłatnego zbycia kryptowaluty wynosi 19% uzyskanego dochodu. Jest to dochód zaliczany do przychodów z kapitałów pieniężnych, których nie można łączyć z innymi dochodami ani stosować ulg podatkowych czy kwoty wolnej od podatku. Oznacza to, że dochód zawsze będzie opodatkowany stawką 19% i nawet w przypadku, gdy dochód ze zbycia kryptowalut wyniesie niecałą złotówkę.
Kryptowaluty a koszty uzyskania przychodów
Opodatkowaniu podlega osiągnięta w roku podatkowym różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia kryptowaluty, a odpowiednimi kosztami uzyskania przychodów. Do kosztów podatkowych, z tytułu odpłatnego zbycia walut wirtualnych, zalicza się:
- udokumentowane wydatki bezpośrednio poniesione na nabycie waluty wirtualnej,
- koszty związane ze zbyciem waluty wirtualnej;
w tym udokumentowane wydatki poniesione na rzecz podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, polegającą na świadczeniu usług w zakresie wymiany między walutami wirtualnymi i środkami płatniczymi, wymiany między walutami wirtualnymi, pośrednictwa we wskazanych wymianach oraz prowadzenia rachunków w formie elektronicznych zbiorów danych identyfikacyjnych zapewniających osobom uprawnionym możliwość korzystania z jednostek walut wirtualnych.
Kosztem uzyskania przychodu nie będzie jednak wydatek poniesiony w związku z zamianą kryptowaluty na inną walutę wirtualną.
„Kopanie kryptowalut” – czy można wliczyć je do kosztów uzyskania przychodów?
A co w przypadku kosztów związanych z tzw. kopaniem kryptowalut? Głównym kosztem w takim przypadku będzie zakup „koparek” oraz ceny zużycia energii elektrycznej. W indywidualnych interpretacjach podatkowych pojawia się zarzut, że koszty te nie spełniają przymiotu „bezpośredniości” i należy je traktować jako „koszty pośrednie” przypadku przychodów ze zbycia kryptowalut. Organy podatkowe wyciągały ten wniosek na podstawie tego, że nie można przewidzieć, ile „wydobytych” kryptowalut zostanie sprzedanych i w jakim okresie czasu to nastąpi.
Jednakże należy zauważyć, że głównym problemem tutaj jest nie sam przymiot „bezpośredniości”, a sposób nabycia „kopanych” kryptowalut. Jak wskazuje orzecznictwo wojewódzkich sądów administracyjnych proces tworzenia kryptowalut jest zbliżony do procesu wytworzenia rzeczy lub utworu będącego przedmiotem praw autorskich, czyli należy uznać, że powstaje rzecz, która wcześniej nie istniała. Przemawia to za uznaniem nabycia kryptowaluty w wyniku „kopania” za nabycie pierwotne.
Jak słusznie zauważył WSA w Krakowie w wyroku o sygn. I SA/Kr 191/22 analiza przepisów ustawy PIT prowadzi do wniosku, że ustawodawca na gruncie tego aktu prawnego przez pojęcie „nabycie” rozumie nabycie wtórne za pieniądze lub w zamian za świadczenie w naturze. W przepisach, które odnoszą się także do kosztów uzyskania przychodów, ustawodawca wyraźnie odróżnia od nabycia składników majątku (przez które należy rozumieć rzeczy i prawa majątkowe), wytworzenie składników majątku. Ten drugi rodzaj nabycia jest wskazywany jako wytworzenie składnika majątkowego. Oznacza to, że z woli ustawodawcy pojęcie „nabycie” nie obejmuje swym zakresem nabycia pierwotnego w rozumieniu prawa cywilnego przez stworzenie składnika majątku.
Wobec tego stwierdzić należy, że na gruncie ustawy PIT pojęcie „nabycie”, o ile ustawodawca wprost nie stanowi inaczej, oznacza nabycie wtórne. Przesądza to jednoznacznie, że kosztów związanych z „kopaniem” kryptowalut nie można uznać za koszty uzyskania przychodów.
Sposób potrącania kosztów uzyskania przychodów
Należy pamiętać, że wskazane koszty uzyskania przychodów są potrącane w roku podatkowym, w którym zostały poniesione. Jednak w przypadku, gdy koszty uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia kryptowaluty przewyższają przychody z odpłatnego zbycia kryptowaluty uzyskane w roku podatkowym, to nadwyżka ta powiększa koszty uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia kryptowaluty poniesione w następnym roku podatkowym.
Czy dochody z odpłatnego zbycia kryptowalut można łączyć z innymi dochodami?
Dochodów ze zbycia kryptowaluty, zgodnie z przepisami podatkowymi, nie łączna łączyć z dochodami:
- z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, w tym z realizacji praw wynikających z tych instrumentów,
- z odpłatnego zbycia udziałów (akcji),
- z odpłatnego zbycia udziałów w spółdzielni oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny, opodatkowanymi według skali podatkowej lub opodatkowanymi podatkiem liniowym.
Oznacza to, że przychód z kryptowalut może być sumowany wyłącznie z innymi przychodami z kryptowalut.
Możliwe niedogodności podatkowe
Niestety z odpłatnego zbycia kryptowaluty nie można obniżyć dochodu o wysokość straty. Jedynym rozwiązaniem jest wskazany wyżej sposób powiększenia kosztów uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia krypto waluty poniesionych w następnym roku podatkowym, o koszty przewyższające przychody z odpłatnego zbycia kryptowaluty uzyskane w tym roku podatkowym.
Uzyskanie przez uczące się w szkole lub studiujące . Problem może też się pojawić w przypadku ulgi na dzieci, gdyż dochody z odpłatnego zbycia krypto waluty zalicza się do łącznej sumy dochodów stanowiących próg przyznania ulgi.
Jaki formularz trzeba wypełnić w celu złożenia zeznania?
2 maja upływa termin złożenia zeznania podatkowego we właściwym urzędzie skarbowym. W przypadku dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia kryptowaluty zeznanie składa się na formularzu PIT-38.
Zeznanie składa się także w przypadku poniesienia wydatków na nabycie kryptowalut. W sytuacji, gdy złożone zeznanie nie odzwierciedla rzeczywistego stanu rzeczy bądź podatnik w ogóle nie złożył zeznania rocznego, organ podatkowy będzie mógł wydać decyzję, w której określi wysokość podatku (tzw. decyzja wymiarowa).
Wykwalifikowany doradca podatkowy pomoże w interpretacji przepisów i ochroni przed popełnieniem ewentualnych błędów. KWKR oferuje przedsiębiorcom kompleksowe wsparcie w sprawach podatkowych; zachęcamy Państwa do kontaktu!
Źródła: